Mart Stam, architect en industrieel ontwerper uit Purmerend

(Martinus Adrianus Stam) is geboren in 1899 in Purmerend. Het ‘nieuwe zakelijkheid’ en het ‘nieuwe bouwen’ waren designstromingen waar Mart Stam deel van uitmaakte.

In de jaren veertig en vijftig speelde functionaliteit een belangrijke rol. Mart Stam was een van de belangrijkste architecten en industrieel ontwerpers van de stroming met deze duidelijke mening en manier van ontwerpen. Het gebouw zou de mens moeten dienen vond hij.

In 1927 levert Stam als designer an architect een verbluffende bijdrage aan de internationale woningbouw. De tentoonstelling ‘Weißenhofsiedlung’ in Stuttgart. Nadat hij in landen werkte als Duitsland en Rusland besloot hij na 1934 weer terug te keren naar Nederland en nam hij in 1939 de leiding over van de kunstnijverheidsschool in Amsterdam.

Mart Stam gaat experimenteren

Mart Stam staat met name bekend om het experimenteren met stalen buizen. Omdat hij de eerste stoel zonder achterpoten ontwierp met gasleidingen. Stam vond het belangrijk dat de stoel mee zou veren omdat hij de stoel ontwierp voor zijn zwangere vrouw. Deze cantilever stoel brengt een enorme verandering in de structurele vorm. De eerste buisstoel maakte hij in 1926 van gasbuizen en canvas banen waarbij hij een doorlopende lijn creëerde. Deze stoel inspireerde Ludwig Mies van der Rohe tot het maken van zijn eigen versies -de stoelen MR10 en MR20 in 1927. En die ook Marcel Breuer en Heinz Bode Rasch inspireerden. En qua Nederlandse ontwerpen lijken de bekende buisstoelen van Gispen erg veel op het werk van Stam. Deze stoelen werden ontworpen door Willem Hendrik Gispen.

Er zijn veel rechtszaken gevoerd over dit eerste buisstoel ontwerp. Het was dan ook lange tijd onduidelijk wie het eerste was met deze stoel. Maar Mart Stam heeft patent gekregen.

De buisstoel werd in 1927 als eerste in productie genomen door de Duitse firma Lorenz. Thonet produceert de varianten S43, S32, S33 en S64 op deze cantilever stoel vanaf 1931. 

Foto: – designcollectors.com –